Waarom een adviseur dieren binnen de gemeente?

Uit het rapport van de Raad voor Dierenaangelegenheden van november 2022 blijkt dat een steeds groter wordende groep mensen zich betrokken voelt met dierenwelzijn. Ook groeit de groep die vindt dat de overheid onvoldoende doet om het welzijn van dieren te waarborgen. Met alle problemen waar gemeentes tegenaan lopen (zoals meer bouwen en minder ruimte voor dieren, ganzenoverlast, hondenpoep, vogelgriep) en een steeds groter wordende druk vanuit de inwoners voor een betere zorg voor de dieren, zien steeds meer gemeentes het thema ‘dieren’ als een aparte opgave.

Wethouder Dierenwelzijn

Door het aanstellen van een wethouder die dierenwelzijn in zijn of haar portefeuille heeft, laat een gemeente zien het thema belangrijk te vinden. Op deze manier kan er beleid worden ontwikkeld, uitgevoerd en een budget worden vrijgemaakt. Het beleid kan bijvoorbeeld gaan om het verbeteren van de leefomstandigheden van dieren in de gemeente, maatregelen voor dieren in het wild die ziek of gewond zijn geraakt, verantwoord huisdierenbezit, etc.

Waar wordt het werk ondergebracht?

Vaak wordt het thema dier ‘erbij’ gedaan. Een (beleids)adviseur of -medewerker is verantwoordelijk voor afval en schoon. Hondenpoep zorgt voor vieze straten en dus is deze adviseur/medewerker binnen de kortste keren verantwoordelijk voor honden. Maar dan ook voor ganzen, eikenprocessierupsen en ach, doe dan maar het hele dierenbeleid. Kortom, iemand wordt belast met een (grote) extra taak waar wellicht de kennis en kunde niet in huis is. Maar soms ook de affiniteit niet met het onderwerp.

Ons advies is het aanwijzen van een specifieke (beleids)adviseur dieren.

Een Beleidsadviseur dieren (in de openbare ruimte)

Deze beleidsadviseur is een deskundige op het gebied van het welzijn, de gezondheid en de bescherming van dieren die in de stad leven, zoals vogels, eekhoorns, vossen, katten en honden. Deze persoon kan adviseren over hoe het beleid en het beheer van de openbare ruimte verbeterd kan worden waarbij rekening wordt gehouden met de belangen en behoeften van deze dieren. Het is ook degene die de gemeente adviseert over het welzijn en de bescherming van dieren in de gemeente.

De beleidsadviseur houdt zich bijvoorbeeld bezig met het opstellen van een dierenwelzijnsbeleid, het voorkomen en bestrijden van dierenleed, het bevorderen van de samenwerking tussen verschillende organisaties die zich met dieren bezighouden, en het informeren en voorlichten van burgers over dierenwelzijn.

Door deze functie intern te beleggen kan het voordelen opleveren voor de gemeente op het gebied van gezondheid, veiligheid, economie en milieu. Zo kan een adviseur dieren bijdragen aan het voorkomen en bestrijden van ziektes die van dieren op mensen kunnen overgaan, het verminderen van overlast en schade door dieren, het stimuleren van duurzame en diervriendelijke bedrijfsvoering, en het bevorderen van de biodiversiteit en de natuurlijke balans in de gemeente.

Deze functie is ook extern te beleggen bij een freelance adviseur die bijvoorbeeld ‘vast’ inzetbaar is voor een aantal uur per week of projectmatige aansturing of ondersteuning biedt.

Inzetbaarheid

Zoals gezegd, wordt bij de meeste gemeentes wordt dieren erbij gedaan, ligt het aandachtsgebied versprokkeld binnen de organisatie bij verschillende afdelingen en personen (die soms ook niet van elkaar weten waar zij mee bezig zijn!). Ons advies is deze functie beschikbaar te maken op basis van de grootte van de gemeente. Per 10.000 adivseren wij minimaal 0,1 FTE te reserveren voor dierenwelzijn.

Een gemeente met 50.000 inwoners heeft in dit voorstel dan een 0,5 FTE beschikbaar voor dierenwelzijn. Een gemeente met 100.000 inwoners heeft dan 1 FTE beschikbaar. Voor een grote stad als Den Haag met 550.000 zijn 5,5 FTE geen overbodige luxe met alle vraagstukken waar een dergelijke grote gemeente tegenaan loopt. De aandachtsgebieden kunnen dan over verschillende ambtenaren verdeeld worden (bijv. per regio maar beter per expertise).

Taken

Mogelijke taken binnen het thema dieren:

Opstellen van een visie en een plan van aanpak voor het bevorderen van een diervriendelijke gemeente, waarin dieren een plek hebben om te leven, te foerageren, te schuilen en zich voort te planten.
Inventariseren en monitoren van de aanwezigheid, de verspreiding en de populatieomvang van de verschillende diersoorten in de stad, en het signaleren van knelpunten en kansen voor hun leefomgeving.
Adviseren over maatregelen om overlast, schade en conflicten tussen mensen en dieren te voorkomen of te verminderen, zoals het plaatsen van nestkasten, het aanleggen van groene corridors, het beperken van verlichting en geluidshinder, het handhaven van een zwerfdierenbeleid en het stimuleren van verantwoord huisdierbezit.
Informeren en voorlichten van burgers, ondernemers en andere belanghebbenden over het belang van dieren in de stad, en het betrekken van hen bij het beleid en het beheer van de openbare ruimte.
Samenwerken met andere partijen die zich bezighouden met dieren in de stad, zoals dierenartsen, dierenbeschermingsorganisaties, natuur- en milieuorganisaties, onderwijsinstellingen en onderzoeksinstituten.

Aanbeveling

Een gemeente is verantwoordelijk voor het realiseren van een duurzame, leefbare en aantrekkelijke stad voor mens en dier. Een gemeente waarin dieren niet alleen worden gezien als objecten of problemen, maar als medebewoners met eigen rechten en belangen. Een gemeente waarin dierenwelzijn niet alleen een morele plicht is, maar ook een bron van sociale cohesie, educatie, recreatie en biodiversiteit.

Een gemeente verdient een eigen wethouder en een (beleids)adviseur (met voldoende beschikbare tijd) die zich bezig houden met het thema ‘dieren in de openbare ruimte’.

Meer weten?

Plan een adviesgesprek in of maak direct een afspraak voor ondersteuning.

Zie ook de aanbeveling van de Dierenbescherming: De gemeente maakt het verschil!