Veel gemeenten staan voor de uitdaging om adequaat te reageren op situaties waarbij dierenwelzijn in het geding is. Denk aan verwaarloosde dieren, een ontsnapt exotisch (en mogelijk gevaarlijk) huisdier of een bijtincident waarbij een kind ernstig gewond is geraakt. Vaak gaat het om situaties die eerder in de media zichtbaar zijn dan dat zij bekend zijn binnen de gemeente.
Als het over dieren gaat, wordt vaak gekozen voor een reactieve aanpak: pas handelen wanneer een probleem zich voordoet. Hoewel dit logisch lijkt, brengt reactief beleid onverwachte kosten, inefficiëntie en fouten met zich mee. Het is tijd voor een proactieve aanpak. Waarom? Dat leggen we hieronder uit.
1. Beperk onnodige kosten met betere voorbereiding
Reactief beleid kan leiden tot hoge kosten. Wanneer er plotseling een probleem ontstaat, ontbreekt de ruimte om prijsvergelijkingen te maken of goedkopere alternatieven te overwegen. Stel: een uitbraak van een zoönose, zoals vogelgriep, vraagt om directe actie. Loslopende kippen moeten worden opgehokt en kadavers verwijderd van gemeentelijke grond. Een gemeente die niet voorbereid is, zal in de haast een partij inschakelen zonder zorgvuldig te onderhandelen of te controleren of de partij over de juiste certificeringen beschikt. Dit kan leiden tot onnodig hoge facturen, suboptimale oplossingen of mogelijk zelfs strafbare feiten waarvoor de gemeente uiteindelijk verantwoordelijk is.
Bij een proactieve aanpak worden dergelijke situaties voorzien. Door al eerder onderzoek te doen naar mogelijke aanbieders, afspraken te maken over tarieven en contracten vast te leggen, is een gemeente voorbereid. Niet alleen scheelt dit financieel, maar het voorkomt ook de stress die ontstaat onder tijdsdruk.
2. Voorkom fouten door duidelijke draaiboeken
Een probleem dat acuut aandacht vraagt, kan paniek veroorzaken. Hierdoor kunnen verkeerde beslissingen genomen worden, zoals het inschakelen van onervaren partijen of het kiezen van oplossingen die schadelijk blijken.
Denk aan het verwijderen van een wespennest op een gevaarlijke plek, door een aanbieder die gif inzet in de openbare ruimte. Ook voor een dergelijke aanpak, met mogelijk schadelijke gevolgen voor de natuur, is de gemeente verantwoordelijk.
Een bijtincident kan mogelijk voorkomen worden als partijen als handhaving, (dieren)politie, de wijkagent, dierenambulance, asiel en de adviseur dier binnen een gemeente goed samenwerken. Vaak zijn er al meldingen in een wijk bekend dat een hond ongewenst gedrag laat zien. Door al vroegtijdig alle betrokken partijen te laten samenwerken, kunnen er preventieve maatregelen worden genomen zoals een gedragstraining voor hond en baas, of een onderzoek bij een dierenarts.
Een proactief beleid voorkomt paniek. Wanneer draaiboeken en protocollen klaarliggen, is er duidelijkheid over wie wat doet en hoe te handelen in verschillende situaties. Dit geeft rust en voorkomt fouten die het dierenwelzijn en het imago van de gemeente kunnen schaden. Ook bijvoorbeeld tijdens vakantie of ziekte van medewerkers.
3. Beheers risico’s met voorbereid beleid
Een gemeente met proactief dierenbeleid heeft meer controle. Door vooraf in kaart te brengen welke risico’s er spelen en welke hulpmiddelen nodig zijn, kan voorkomen worden dat situaties uitgroeien tot crises. Denk aan het beheersen van overlast door ratten, het aanpakken van invasieve exoten, de mogelijkheid van een wolf binnen de gemeentegrenzen of het verminderen van ganzenoverlast. Zonder voorbereid beleid kunnen dergelijke problemen escaleren, wat kan leiden tot hogere kosten en meer klachten van inwoners.
Daarnaast bouw je met proactief beleid aan vertrouwen bij inwoners. Burgers zien dat de gemeente dieren en hun welzijn serieus neemt en voorbereid is op incidenten. Een goed dierenbeleid speelt ook in op zaken als openbare veiligheid, volksgezondheid, ecologie en biodiversiteit, etc. Dit blijkt uit duidelijke communicatie, het inzetten van preventieve maatregelen en het beschikbaar stellen van ondersteuning, zoals meldpunten of vrijwilligersinitiatieven. Dit kan leiden tot meer steun voor beleid en tot samenwerking met inwoners.
4. Schaarse kennis en kunde
Dierenwelzijn vraagt om gespecialiseerde kennis, met name op het gebied van beleid en methodieken. Denk aan het vertalen van wet- en regelgeving naar praktisch uitvoerbaar beleid of het ontwikkelen van preventieve strategieën. Bij incidenten zoals een bijtincident met honden, een uitbraak van vogelgriep of zieke zwerfkatten, moet snel worden gehandeld. De benodigde expertise en tijd zijn echter vaak niet intern bij een gemeente beschikbaar. Het inhuren van deskundigen is complex, omdat deze specialisten schaars zijn. Hierdoor kan het lastig zijn om in een crisis de juiste mensen en middelen in te zetten.
Een proactief beleid zorgt ervoor dat je als gemeente al toegang hebt tot de juiste kennis en contacten. Door samen te werken met gespecialiseerde adviseurs en experts, ben je beter voorbereid om problemen effectief aan te pakken.
Hoe begin je met proactief dierenbeleid?
- Inventariseer risico’s: breng in kaart welke dierenwelzijnsuitdagingen in jouw gemeente spelen.
- Werk samen: zoek samenwerkingen met opvangcentra, dierenartsen en experts.
- Stel protocollen op: ontwikkel draaiboeken voor veelvoorkomende situaties.
- Train medewerkers: zorg dat ambtenaren weten hoe ze moeten handelen en wie ze kunnen inschakelen.
- Maak budget vrij: investeer in preventieve maatregelen om hoge kosten in de toekomst te vermijden.
- Schakel de juiste expertise in: Wij, Didor, kennis- en adviesbureau, helpen je graag verder met onze specialisten vanuit verschillende disciplines op diergebied.
Door over te stappen van reactief naar proactief dierenbeleid, kan een gemeente rustiger, efficiënter en met meer controle werken. Start vandaag nog met de overstap naar proactief beleid en bouw aan een toekomst waarin dierenwelzijn centraal staat. Het resultaat? Een beleid dat niet alleen de belangen van dieren dient, maar ook het vertrouwen van inwoners versterkt en de gemeente voorbereid houdt op wat komt. Zo maken we samen het verschil – voor mens én dier.
Onze experts ondersteunen graag bij nieuw op te stellen beleid, evalueren van bestaand beleid, we denken graag mee over preventieve maatregelen en zetten ons uitgebreide netwerk in waar nodig. Neem vooral vrijblijvend contact op via info@didor.nl